Nền tảng vững chắc cho ngành năng lượng Việt Nam
Nền tảng vững chắc cho ngành năng lượng Việt Nam
Đào tạo đội ngũ kỹ sư, chuyên gia có năng lực sáng tạo, làm chủ công nghệ và thích ứng với thay đổi nhanh chóng của thị trường năng lượng là một trong những giải pháp trọng tâm để thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW ngày 20/8/2025 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Nghiên cứu ứng dụng, làm chủ công nghệ năng lượng tái tạo
Nghị quyết 70-NQ/TW nêu rõ, mục tiêu tổng quát đến năm 2030 là bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia; cung cấp năng lượng đầy đủ, ổn định, chất lượng cao, giảm phát thải cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao đời sống người dân, bảo vệ môi trường sinh thái. Từng bước chuyển đổi năng lượng đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và cam kết quốc tế. Ngành năng lượng phát triển hài hòa giữa các phân ngành với hạ tầng đồng bộ và thông minh, đạt trình độ tiên tiến của khu vực ASEAN. Thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả, phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Theo Nghị quyết, đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia vững chắc, với nguồn cung cấp đầy đủ, ổn định và chất lượng cao. Cụ thể: Tổng cung năng lượng sơ cấp dự kiến đạt 150-170 triệu tấn dầu quy đổi; Tổng công suất các nguồn điện khoảng 183-236 GW, với tổng sản lượng điện từ 560-624 tỉ KWh; Tỉ lệ năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp sẽ đạt khoảng 25-30%; Giảm phát thải khí nhà kính từ 15-35% so với kịch bản phát triển thông thường; Hệ thống điện sẽ trở nên thông minh và hiệu quả, với độ tin cậy cung cấp điện và chỉ số tiếp cận điện năng nằm trong top 3 ASEAN; Các cơ sở lọc dầu sẽ đáp ứng tối thiểu 70% nhu cầu xăng dầu trong nước.
Trường Đại học Điện lực là cơ sở giáo dục đại học công lập chuyên sâu về điện và năng lượng, được Bộ Công Thương giao nhiệm vụ đào tạo trong tiến trình chuyển dịch năng lượng quốc gia. Khoa Kỹ thuật điện là một trong những đơn vị nòng cốt của Trường Đại học Điện lực có chương trình đào tạo kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ. Đồng thời, khoa Kỹ thuật điện cung cấp đội ngũ kỹ sư, chuyên gia có năng lực làm chủ công nghệ, thiết kế, vận hành các hệ thống điện truyền thống và thông minh.
Để đáp ứng nhu cầu thực tiễn, chương trình đào tạo của ngành Công nghệ kỹ thuật điện, điện tử đã được cải tiến, đưa vào các học phần như Tích hợp điện mặt trời, tích hợp điện gió, quản lý vận hành lưới có nguồn phân tán, lưới điện thông minh,…
Song hành với nhiệm vụ đào tạo, hoạt động nghiên cứu khoa học tại Khoa Kỹ thuật điện luôn sôi nổi và hướng đến các vấn đề cấp thiết của ngành. Những nhóm nghiên cứu mạnh của khoa, bao gồm: các giảng viên, nhà khoa học và cả sinh viên ưu tú, đã chủ trì và tham gia nhiều đề tài nghiên cứu quan trọng. Trong đó, tập trung vào việc nghiên cứu tối ưu hóa hiệu quả khai thác và sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo.
PGS. TS Trần Thanh Sơn - Trưởng khoa Kỹ thuật điện, Trường Đại học Điện lực.
Kết quả là nhiều công trình nghiên cứu của giảng viên đã được công bố trên các tạp chí khoa học uy tín trong nước và quốc tế, cũng như tại các hội thảo chuyên ngành. Chỉ tính riêng năm học 2023-2024 và 2024-2025 đã có tổng số khoảng 140 bài báo, trong đó 11 bài thuộc danh mục SCIE, 6 bài ESCI, 12 bài Scopus. Chủ đề của các bài báo đa dạng và gắn với những vấn đề mới như điều khiển kết nối nguồn điện mặt trời nối lưới có xét đến hoạt động của hệ thống pin lưu trữ và các yêu cầu về chất lượng điện năng, ổn định hệ thống điện, phân tích ảnh hưởng của sóng hài, bài toán trạm sạc, bài toán ước lượng trạng thái hệ thống điện, các thuật toán điều khiển,...
Những nghiên cứu này không chỉ mang giá trị học thuật mà còn có tiềm năng ứng dụng cao, cung cấp cơ sở khoa học cho việc vận hành ổn định và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo. Qua đó, góp phần giải quyết bài toán tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới điện quốc gia, hướng tới xây dựng hệ thống điện thông minh - một trong những thách thức lớn trong quá trình chuyển dịch năng lượng. Bên cạnh các công trình nghiên cứu khoa học được công bố, khoa Kỹ thuật điện cũng thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để trao đổi kiến thức, kinh nghiệm giữa các giảng viên trong khoa.
Nâng cao năng lực sinh viên, đáp ứng chuyển dịch năng lượng
Hoạt động nghiên cứu khoa học trong sinh viên của khoa Kỹ thuật điện cũng được triển khai mạnh mẽ. Sinh viên được tham gia Hội nghị sinh viên nghiên cứu khoa học của khoa Kỹ thuật điện, Diễn đàn sinh viên nghiên cứu khoa học - Student Forum do Khoa/Viện Điện 6 trường đại học đồng tổ chức (Đại học Bách Khoa Hà Nội, Đại học Điện Lực, Đại học Công nghiệp Hà Nội, Đại học Thủy lợi, Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội và Đại học Bách Khoa - Đại học Đà Nẵng). Đây là những sân chơi học thuật bổ ích, giúp sinh viên làm quen với quy trình nghiên cứu - viết báo cáo khoa học - thuyết trình đề tài. Sinh viên còn được giao lưu học hỏi kiến thức, kinh nghiệm, tinh thần nghiên cứu khoa học từ chính sinh viên, giảng viên và các doanh nghiệp.
Hội nghị Sinh viên nghiên cứu khoa học Khoa Kỹ thuật Điện năm 2025.
Tại các buổi hội thảo thường có bài chia sẻ của chuyên gia, kỹ sư đến từ phía doanh nghiệp, từ đó giúp sinh viên cập nhật công nghệ thực tiễn và xu hướng ngành. Năm 2024, khoa Kỹ thuật điện tổ chức thành công Hội nghị Sinh viên nghiên cứu khoa học với chủ đề “Hệ thống điện xanh” với sự tham gia của 26 đề tài. Năm 2025, khoa Kỹ thuật điện tổ chức thành công Hội nghị Sinh viên nghiên cứu khoa học với chủ đề “Khoa học trẻ - Đổi mới ngành năng lượng” với sự tham gia của 36 nhóm đề tài. Các chủ đề nghiên cứu liên quan đến những vấn đề như chất lượng điện năng, mô phỏng hệ thống điện/thiết bị điện, bảo vệ rơle, ổn định hệ thống điện. Một số đề tài của sinh viên đã được khoa Kỹ thuật điện lựa chọn để tiếp tục phát triển thành đồ án tốt nghiệp.
Song hành với đào tạo và nghiên cứu, phong trào sinh viên của khoa cũng phát triển mạnh mẽ, gắn liền với các hoạt động bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng hiệu quả. Đặc biệt, sinh viên khoa Kỹ thuật điện còn tham gia các chương trình tình nguyện kỹ thuật tại vùng sâu vùng xa, hỗ trợ lắp đặt hệ thống điện. Những hoạt động này không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội mà còn giúp sinh viên áp dụng kiến thức vào thực tiễn, nuôi dưỡng lý tưởng nghề nghiệp.
Một hoạt động nữa được khoa Kỹ thuật điện chú trọng thực hiện theo kế hoạch định kỳ của nhà trường, đó là tích cực, chủ động rà soát, đổi mới, cập nhật chương trình đào tạo. Các chương trình đào tạo được điều chỉnh theo hướng tăng cường nội dung về năng lượng tái tạo, lưu trữ năng lượng, lưới điện nhỏ (microgrid), lưới điện thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, tăng cường thực hành thực tập tại cơ sở sản xuất/doanh nghiệp,…
Với định hướng rõ ràng, hành động cụ thể và tinh thần tiên phong, các hoạt động nêu trên đã khẳng định vai trò xung kích của khoa Kỹ thuật điện trong việc thúc đẩy ứng dụng khoa học và công nghệ vào lĩnh vực năng lượng - một nhiệm vụ trọng tâm được nhấn mạnh trong Nghị quyết 70-NQ/TW. Những nỗ lực này được triển khai với sự đồng hành và hỗ trợ từ phía nhà trường, doanh nghiệp và cộng đồng xã hội, cùng hướng đến mục tiêu xây dựng một ngành năng lượng Việt Nam xanh hơn, sạch hơn và thông minh hơn trong tương lai./.
Nguồn: Khoa Kỹ thuật Điện