Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng - Kim Chỉ Nam cho công tác tổ chức Đại hội đảng các cấp

Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng - Kim Chỉ Nam cho công tác tổ chức Đại hội đảng các cấp

Trong tiến trình cách mạng Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn đóng vai trò định hướng, soi đường, là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng ta. Đặc biệt, tư tưởng của Người về công tác xây dựng Đảng không chỉ mang giá trị lý luận sâu sắc mà còn có ý nghĩa thực tiễn to lớn, nhất là trong giai đoạn toàn Đảng đang tích cực chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV.

1. Giá trị cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng

Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng là một hệ thống quan điểm khoa học, cách mạng và nhân văn sâu sắc. Người cho rằng, muốn lãnh đạo cách mạng thành công, Đảng phải được xây dựng vững mạnh về mọi mặt. Đây là điều kiện tiên quyết để Đảng luôn xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, là người đại biểu trung thành lợi ích của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam. Giá trị cốt lõi trong tư tưởng của Người về công tác xây dựng Đảng được thể hiện trên các phượng diện cụ thể sau:

- Phải xây dựng Đảng vững mạnh toàn diện.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh, “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản” và để thực hiện con đường ấy, “phải có một Đảng cách mệnh chân chính” [1]. Do đó, Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn để đáp ứng yêu cầu của thời kỳ cách mạng mới.

Người yêu cầu xây dựng Đảng phải toàn diện trên các mặt: Chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Trong đó, chính trị là yếu tố dẫn đường; tư tưởng là nền tảng chỉ đạo hành động; tổ chức là điều kiện bảo đảm sự vận hành hiệu quả của toàn hệ thống; đạo đức là gốc rễ, là “cái nền để làm người” và làm cán bộ cách mạng. Đặc biệt, Hồ Chí Minh coi trọng đạo đức cách mạng và đặt ra những tiêu chuẩn cao đối với cán bộ, đảng viên như: “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”.

Nguồn: Ảnh tư liệu

- Đảng có mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhân dân.

Một trong những nội dung xuyên suốt trong tư tưởng Hồ Chí Minh là mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân. Người khẳng định: “Ngoài lợi ích của nhân dân, Đảng ta không có lợi ích nào khác” và “lực lượng của Đảng là ở nơi dân”[2]. Nhân dân là gốc của cách mạng, là chủ thể sáng tạo lịch sử, là người nuôi dưỡng, bảo vệ và giám sát Đảng.

Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở cán bộ, đảng viên phải gần dân, hiểu dân, tin dân và dựa vào dân. Người phê phán gay gắt thói quan liêu, cửa quyền, xa rời quần chúng. Xây dựng Đảng vững mạnh, theo Người, không thể tách rời việc tăng cường mối liên hệ mật thiết với nhân dân, phát huy dân chủ thực chất và lắng nghe tiếng nói từ cơ sở.

- Tự phê bình và phê bình là nguyên tắc và quy luật phát triển Đảng.

Hồ Chí Minh cho rằng, tự phê bình và phê bình là một nguyên tắc xây dựng và phát triển trong sinh hoạt Đảng, là “vũ khí sắc bén” để sửa chữa sai lầm, giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng. Người viết: “Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm là một Đảng hỏng”[3].

Người nhấn mạnh việc phê bình phải nghiêm túc, trung thực, xây dựng, không “bới móc”, không “vu cáo”; tự phê bình phải thẳng thắn, không né tránh, không ngụy biện. Đây là phương thức để mỗi cán bộ, đảng viên rèn luyện, tu dưỡng, tránh sa vào chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, bè phái, tham nhũng. Đặc biệt trong chuẩn bị và tổ chức đại hội, công tác kiểm điểm là dịp để phát huy tự phê bình và phê bình nhằm đánh giá thực chất tình hình Đảng bộ và đội ngũ cán bộ.

- Đặc biệt coi trọng công tác cán bộ.

“Cán bộ là cái gốc của mọi công việc” - Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò then chốt của công tác cán bộ. Người khẳng định: “Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”[4] . Vì vậy, Đảng phải chú trọng từ khâu quy hoạch, đào tạo, bố trí, sử dụng, đến kiểm tra, giám sát cán bộ.

Người yêu cầu phải lựa chọn cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, tức là vừa có đạo đức cách mạng, vừa có năng lực công tác. Việc giới thiệu nhân sự, bổ nhiệm hay bầu cử phải căn cứ vào phẩm chất, năng lực, uy tín chứ không vì cảm tính, quan hệ cá nhân. Trong Đại hội Đảng, đây là nguyên tắc sống còn để lựa chọn được đội ngũ cán bộ có tâm, có tầm, đủ sức gánh vác nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

- Tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ.

Nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng Cộng sản. Hồ Chí Minh yêu cầu: “Tập trung trên cơ sở dân chủ, dân chủ dưới sự lãnh đạo tập trung”. Theo đó, mọi cán bộ, đảng viên đều được quyền phát biểu, đóng góp ý kiến, nhưng khi đã thống nhất theo đa số thì phải nghiêm túc chấp hành.

Người cảnh báo nguy cơ từ cả hai phía: Nếu dân chủ hình thức sẽ dẫn đến độc đoán, mất đoàn kết; nếu dân chủ buông lỏng sẽ dẫn đến vô tổ chức. Do đó, phải thực hiện dân chủ có tổ chức, có kỷ luật, bảo đảm sự lãnh đạo tập thể và trách nhiệm cá nhân. Trong công tác chuẩn bị và tiến hành Đại hội, việc bảo đảm nguyên tắc này là điều kiện tiên quyết để Đại hội thành công đúng định hướng chính trị và tổ chức.

2. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng vào công tác tổ chức Đại hội Đảng hiện nay

Trong giai đoạn hiện nay, toàn Đảng đang tích cực triển khai công tác chuẩn bị và tiến hành Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV. Đây là sự kiện chính trị có ý nghĩa trọng đại, nhằm kiểm điểm, đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết nhiệm kỳ qua; xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ nhiệm kỳ tới; lựa chọn đội ngũ cán bộ chủ chốt có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín để lãnh đạo thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển đất nước trong tình hình mới. Để thực hiện tốt nhiệm vụ đó, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng vào tổ chức Đại hội có ý nghĩa định hướng sâu sắc và thiết thực. Cần chú trọng một số vấn đề sau:

- Một là, đại hội là dịp kiểm điểm, định hướng phát triển

Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, một trong những chức năng quan trọng của đại hội là “kiểm điểm công việc đã làm, tìm ra ưu điểm để phát huy, nhận rõ khuyết điểm để sửa chữa”[5]. Đây không chỉ là yêu cầu về mặt hình thức mà còn là nội dung cốt lõi để bảo đảm sự tự đổi mới, tự chỉnh đốn của mỗi tổ chức Đảng.

Vì vậy, các cấp ủy cần chuẩn bị kỹ lưỡng báo cáo chính trị, báo cáo kiểm điểm của cấp ủy, bảo đảm trung thực, khách quan, đánh giá đúng tình hình thực tế, chỉ rõ nguyên nhân chủ quan và khách quan của những hạn chế, yếu kém; đồng thời đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp sát với yêu cầu phát triển của địa phương, cơ quan, đơn vị. Việc xây dựng Nghị quyết Đại hội cần được tiến hành khoa học, có tầm nhìn chiến lược, gắn với thực tiễn cuộc sống và khát vọng phát triển đất nước.

Nguồn: Ảnh tư liệu

- Hai là, phát huy dân chủ và đoàn kết trong Đảng

Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Dân chủ là của quý báu nhất của nhân dân”, là “cái chìa khóa vạn năng” để phát huy trí tuệ, sức mạnh của toàn thể cán bộ, đảng viên ”[6]. Đại hội Đảng là nơi thể hiện cao độ tinh thần dân chủ, nơi mọi đảng viên có thể tham gia đóng góp ý kiến xây dựng Đảng.

Do đó, quá trình chuẩn bị và tổ chức Đại hội cần được tiến hành công khai, minh bạch, bảo đảm để đảng viên thực sự được tham gia từ việc góp ý văn kiện, giới thiệu nhân sự đến kiểm điểm lãnh đạo. Đồng thời, cần giữ vững sự đoàn kết trong Đảng - một nguyên tắc sống còn mà Hồ Chí Minh luôn đề cao. Người căn dặn: “Đoàn kết là sức mạnh, là then chốt của thành công”. Vì vậy, Đại hội phải phát huy tinh thần đoàn kết, tránh chia rẽ, cục bộ, lợi ích nhóm, bè phái trong quá trình chuẩn bị nhân sự và thảo luận các vấn đề quan trọng.

- Ba là, lựa chọn cán bộ tiêu biểu có tâm, có tầm

Một trong những nội dung then chốt của Đại hội là công tác nhân sự. Hồ Chí Minh căn dặn: “Chọn cán bộ phải đúng, không vì cảm tình riêng, không vì lợi ích cá nhân, không vì địa phương chủ nghĩa”[7]. Theo Người, cán bộ phải là những người “vừa hồng, vừa chuyên”, tiêu biểu cho trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh chính trị của tổ chức Đảng.

Do đó, việc giới thiệu, lựa chọn nhân sự cấp ủy khóa mới cần bảo đảm nguyên tắc dân chủ, khách quan, công tâm, dựa trên tiêu chuẩn, điều kiện và uy tín của cán bộ; tuyệt đối không chạy chức, chạy quyền. Cấp ủy đương nhiệm có trách nhiệm đề xuất những cán bộ tiêu biểu, đủ đức, đủ tài, có uy tín trong Đảng và quần chúng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

- Bốn là, gắn với phát triển địa phương, giữ vững lòng dân

Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng luôn nhấn mạnh vai trò của nhân dân và mối liên hệ mật thiết giữa Đảng với dân. Vì vậy, nội dung Nghị quyết Đại hội phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, nguyện vọng chính đáng của nhân dân địa phương, phản ánh đúng những vấn đề cốt lõi mà người dân quan tâm.

Việc tổ chức Đại hội không chỉ là sự kiện chính trị nội bộ, mà còn là dịp để củng cố niềm tin của nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng. Các cấp ủy cần bảo đảm công khai, minh bạch trong quá trình Đại hội; lắng nghe ý kiến từ cơ sở; thể hiện quyết tâm đổi mới, sáng tạo, khát vọng phát triển đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

3. Kết luận

Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng là kết tinh của lý luận Mác - Lênin với thực tiễn cách mạng Việt Nam, là kim chỉ nam soi đường cho toàn bộ quá trình xây dựng và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong bối cảnh toàn Đảng đang chuẩn bị và tiến hành Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIV, việc quán triệt và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng có ý nghĩa chỉ đạo thực tiễn sâu sắc. Đó là cơ sở để các cấp ủy tổ chức Đại hội một cách dân chủ, kỷ cương, sáng tạo, hiệu quả; lựa chọn được đội ngũ cán bộ tiêu biểu; đề ra phương hướng phát triển phù hợp với yêu cầu thời đại mới và khát vọng phát triển đất nước. Phát huy giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác tổ chức Đại hội không chỉ góp phần nâng cao chất lượng lãnh đạo của Đảng, mà còn củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng - yếu tố cốt lõi bảo đảm thắng lợi cho sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế của đất nước ta.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, H.2011, tr. 289.

2. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, sđd, tr. 512. 

3. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 7, sđd, tr. 62.

5. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, sđd, tr. 284.

6. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 7, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, H.2011, tr. 159.

7. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 9, sđd, tr. 436. 

8. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, II, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021.

9. Ban Tổ chức Trung ương, Hướng dẫn số 26-HD/BTCTW ngày 15/3/2024 về một số nội dung công tác nhân sự đại hội đảng bộ các cấp.

10. Nguyễn Phú Trọng, Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021.

11. Tạp chí Xây dựng Đảng, các số từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2024.

Nguồn: Đoàn Thị Lệ Huyền

Khoa Lý luận chính trị & Pháp luật